Brand in hoogbouw
Columns | Door Tim de Boer
Geplaatst: 18-05-2020
 Vorige week brak er brand uit in een studentenflat in Den Haag. Op de zestiende verdieping wel te verstaan. De brandweer heeft nog geprobeerd van buiten te blussen, maar volgens eigen zeggen kwam de hoogwerker slechts tot de dertiende verdieping.
Het drukt ons weer op de feiten over brandgevaar in hoogbouw. Ook moeten we ons afvragen of de brandmelding niet beter kan. In de Haagse studentenflat was geen centrale brandmeldinstallatie. Toen de flat 30 jaar geleden werd gebouwd was dat namelijk niet verplicht. Dat betekent dat afgelopen week langs de deuren moest worden gegaan om iedereen te waarschuwen. Andere bewoners lazen zelf op facebook dat het gebouw in de brand stond. Gelukkig viel de schade mee en raakte niemand ernstig gewond.
In juni 2017 was dat in Grenfell (Kensington, Londen) anders. Een defecte vriezer op de vierde verdieping begon te roken en veroorzaakte een fatale kettingreactie, net als eerder het koffieautomaat met kortsluiting in de faculteit Bouwkunde in Delft tot totaal afbranden leidde. Binnen een kwartier na de melding volgde een gigantische brand. 72 mensen kwamen om het leven. De belangrijkste oorzaken dat de brand zich zo kon verspreiden én 60 uur bleef branden waren de brandbare gevelbekleding in combinatie met de isolatie en de luchtspouw daarachter.
Ook andere fouten droegen bij aan het hoge dodental. Uit de eerste onafhankelijke onderzoeken bleek dat het standaard advies van de Britse brandweer in dit geval averechts werkte. “Stay put” betekende in dit geval een dood door rook en hitte.
Maar ook de lokale overheid (eigenaar van het gebouw) en de beheerorganisatie (in opdracht van de lokale overheid) treft blaam. Al een aantal jaar probeerde de bewonersorganisatie verbeteringen voor elkaar te krijgen op het gebied van brandmelding en noodverlichting. Er werd niet geluisterd.
Al drie jaar is de door de regering ingestelde Grenfell Tower inquiry bezig met onderzoek naar deze ramp. In oktober 2019 publiceerde zij het eerste rapport over de gebeurtenissen tijdens de brand zelf.
Uit dit rapport blijkt al dat de gekozen panelen en materialen niet de eerste keus waren. Vanwege de kosten waren door de aannemer andere panelen gebruikt. Daarnaast droeg de detaillering van de gevel, waarbij de ramen uit de oorspronkelijke betonnen gevel naar buiten werden geplaatst, waarschijnlijk bij aan de verspreiding van het vuur. Het kernmateriaal PE smolt al bij lage temperaturen en de vloeistof die dan ontstaat brandt makkelijk, ook als deze wegstroomt of valt. De gevallen brandende druppels en deeltjes zorgden voor nieuwe ontsteking waardoor vuur op de hogere verdiepingen de brand ook weer naar beneden verspreidde.
Voor mij, en ik denk de lezers, begint nu het meer interessante gedeelte. Namelijk het onderzoek naar hoe deze zeer brandbare panelen op deze gevel en in de architectonische kroonomlijsting, die enorm bijdroeg aan de verspreiding van het vuur, zijn terecht gekomen? En wie was er verantwoordelijk voor het testen en goedkeuren van deze materialen? De eerste verhoren vonden plaats vlak voor de coronacrisis, maar liggen nu stil.
Waarom is dit voor ons van belang? Uit een inventarisatie van het ministerie blijkt dat in Nederland bijna duizend gebouwen staan waar de brandveiligheid aan een nader onderzoek moet worden onderworpen. Dit onderzoek gebeurt in relatieve stilte.
Maar daarover meer in de volgende column.
Overig Columns
|