Woningbouw van infuus overheid?
Columns | Door Max de Jong
Geplaatst: 04-06-2020
 Nog twee jaar en dan komt er echt een eind aan de gaswinning in Groningen. Ooit begonnen in 1959 met de vondst van de aardgasbel in Slochteren. Destijds overwoog men om het aardgas alleen te gebruiken om de energiecentrales mee te stoken. Maar ExxconMobil, één van de partners van de gaswinning had een veel beter plan, namelijk het aardgas verkopen aan individuele huishoudens.
Om de aardgasproductie maximaal te renderen werd na oprichting van de Nederlandse Gasunie in tien jaar tijd een compleet gasnet aangelegd waarop bijna alle Nederlandse huishoudens werden aangesloten. Hoe meer aansluitingen, hoe meer geld in het laatje. Echter, om de bouw van nieuwe woningen te stimuleren en zo het aantal aansluitingen uit te breiden, was het wel nodig om de financieringskosten te drukken. Hiervoor werd de hypotheekrenteaftrek in het leven geroepen, een unicum in de wereld. De investeringen en de hypotheekrenteaftrek konden vervolgens door de hogere gasopbrengsten worden gefinancierd en zo was daarmee het cirkeltje rond.
Maar niet alleen de hypotheekrenteaftrek werd in het leven geroepen om de woningbouw te stimuleren. Tal van andere subsidietrajecten zijn er in de loop der jaren geïntroduceerd om enerzijds de bouw aan te zwengelen en anderzijds de aansluitingen op het gasnet te verhogen. Zo herinneren we ons nog allemaal de invoering van het premiestelsel zodat woningen met financiële hulp van de overheid konden worden aangeschaft. Eind tachtiger jaren ging het Premie A, B, C en D-stelstel op de schop maar al in het begin van de jaren negentig bleek er opnieuw behoefte aan extra stimuleringsmaatregelen. Kortom, we kunnen rustig stellen dat de Nederlandse woningbouw meer dan 60 jaar aan het infuus van de overheid heeft gelegen, gefinancierd uit de aardgasopbrengsten.
Inmiddels zijn we qua woningbouw het tijdperk van aardgasvrije woningen ingerold. Wij zijn van een aansluitplicht, waarbij bewoners een garantie hadden dat ze werden aangesloten op het gasnet, naar een aansluitrecht gegaan, waarbij bewoners een recht hebben tot aansluiting op een energienet. Aardgasvrij bouwen is met de invoering van de WET VET (Voortgang Energietransitie) inmiddels een feit.
De gasaansluitplicht is komen te vervallen en nieuwbouwwoningen beschikken niet langer meer over een Cv-installatie. Aardgas heeft ons heel veel welvaart gebracht. De maatschappelijke en economische belangen van de vondst bij Slochteren waren dan ook gigantisch. Dit verklaart ook waarom Nederland zo sterk achterloopt in de verduurzaming van de bestaande woningvoorraad en de transitie naar duurzame energie. Maar het verklaart vooral waarom het zo lang heeft geduurd voordat het besluit viel om de gaskraan in Groningen écht dicht te draaien.
Ik ben overigens wel benieuwd op welke wijze de overheid het wegvallen van de aardgasopbrengsten straks gaat compenseren. Komen er nieuwe belastingen voor in de plaats zoals bijvoorbeeld de door Stef Blok geïntroduceerde verhuurdersheffing? Of krijgen we te maken met een extra belasting op elektriciteit. En hoe gaat het verder met de hypotheekrenteaftrek?
Eén ding is in ieder geval duidelijk, de huizen in Groningen moeten worden gestut en het kaartenhuis rondom de gaswinning staat op instorten.
Max de Jong
Directeur/uitgever Archidat Bouwformatie
Overig Columns
|